'شیر پنجشیر' تا 'قهرمان ملی'

احمد شاه مسعود:

شنبه ۹ سپتامبر، پنجمین سالگرد کشته شدن احمد شاه مسعود، فرمانده فقید مجاهدین و ائتلاف ضد طالبان است. احمد شاه مسعود، فرزند دوست محمد، در ماه سپتامبر سال ۱۹۵۳ در ولسوالی پنجشیر در شمال کابل زاده شد. پدر مسعود از افسران پلیس افغانستان در دوره ظاهر شاه بود. مسعود آموزشهای ابتدایی را در روستای بازارک (که اکنون مرکز ولایت پنجشیر است) آغاز کرد و زمانی که پدرش به ماموریت در ولایت هرات منتقل شد، مسعود نیز به ادامه آموزش در آنجا پرداخت و تا سطح متوسطه در هرات تحصیل کرد. آغاز فعالیتهای سیاسی وی در جریان تحصیل در موسسه پلی تکنیک کابل، با فعالان سیاسی مخالف دولت داود خان آشنا شد، یک بار در جریان این فعالیتها زندانی شد و در سال ۱۹۷۴ به پاکستان رفت. با تشکیل حکومت کمونیستی در افغانستان و اشغال این کشور توسط ارتش شوروی سابق در اواخر دهه هفتاد میلادی، احمد شاه مسعود از فرماندهان پیشتاز گروههای چریکی مخالف رژیمهای وقت بود که در زادگاهش، دره پنجشیر، مبارزات مسلحانه خود را آغاز کرد. در جریان ده سال حضور ارتش شوروی در افغانستان و دوره چهار ساله پس از آن، که دولت تحت حمایت شوروی در افغانستان بر سر قدرت بود، دره پنجشیر تنها منطقه غیرقابل نفوذ برای نیروهای اشغالگر و سربازان دولتی به شمار می رفت. 'شیر پنجشیر' این مقاومت درازمدت، از احمد شاه مسعود چهره ای مطرح در میان رهبران و فرماندهان مجاهدین ساخت و او را به "شیر پنجشیر" معروف کرد. در سال ۱۹۹۱ میلادی، زمانی که دکتر نجیب الله، آخرین رییس دولت کمونیستی افغانستان پذیرفت که قدرت را به گروههای مجاهدین واگذار کند، مسعود نیز به همراه نیروهای تحت امرش وارد پایتخت شد. این فرمانده تاجیک تبار، در طول حکومت چهار ساله مجاهدین، وزیر دفاع دولت برهان الدین ربانی و از طرفهای اصلی در جنگهای داخلی کابل بود که به کشته شدن هزاران تن و ویرانی بخش بزرگی از پایتخت انجامید. دیگر گروههای اصلی درگیر در این جنگها، نیروهای تحت امر حزب اسلامی گلبدین حکمتیار (پشتون)، شبه نظامیان تحت امر ژنرال عبدالرشید دوستم (ازبک) و نیروهای حزب وحدت اسلامی به رهبری عبدالعلی مزاری (هزاره) بودند. ائتلاف علیه طالبان جنگهای داخلی مجاهدین، با تسلط شبه نظامیان طالبان بر پایتخت پایان یافت و گروههای مجاهدین که تا پیش از آن با همدیگر می جنگیدند، ائتلافی علیه طالبان تشکیل دادند. پس از پیروزیهای طالبان در شمال افغانستان، فرمانده مسعود از پایگاه سنتی اش در دره پنجشیر به مقاومت علیه طالبان به خصوص در مناطق شمال شرق و شمال کابل ادامه داد. به دنبال شکست نیروهای ژنرال عبدالرشید دوستم در شمال افغانستان، فرمانده مسعود رهبری جبهه متحد مخالف با طالبان را در دست گرفت. دره پنجشیر زادگاه و پایگاه سنتی مسعود، برای طالبان نیز همانند ارتش شوروی، غیرقابل نفوذ باقی ماند. ... پایان فرمانده احمد شاه مسعود، پس از سالها مقاومت در برابر اشغال کشورش توسط ارتش شوروی سابق و نبرد با گروه طالبان، در نهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی، در اثر انفجار انتحاری دو مرد عرب که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، کشته شد. خبر کشته شدن این فرمانده فقید مجاهدین که می توانست به کاهش روحیه هم رزمانش در جبهه ضد طالبان بینجامد، با چند روز تاخیر اعلام شد. محمد قسیم فهیم که از همرزمان احمد شاه مسعود بود، پس از مسعود، توسط برهان الدین ربانی به جانشینی وی منصوب شد. آقای فهیم، پس از سقوط طالبان وزیر دفاع افغانستان و معاون اول رییس دولت، در دولتهای موقت و انتقالی شد. لویه جرگه اضطراری افغانستان که در پایان دولت موقت تشکیل شد، به احمد شاه مسعود لقب قهرمان ملی داد و نه سپتامبر سالروز کشته شدن وی، در افغانستان "روز شهید" و تعطیل رسمی اعلام شد. خلاصه هر گویم کم است، فقط اینکه سالروز این شهید راه ملت را به همه کافهً مسلمان دنیا به خصوص مردم افغانستان تسلیت عرض میدارم. روح اش شاد باد.